Pamięć o Pecynce. Dziś oddadzą hołd poległym w największej bitwie partyzanckiej regionu

31 sierpnia 1944 doszło do jednej z największych bitew partyzanckich na północno-wschodnim Mazowszu - bitwy pod Pecynką. Wydarzenie było częścią szerzej zakrojonej akcji Armii Krajowej pod kryptonimem "Burza", której celem było zbrojne wystąpienie wobec okupanta w obliczu zbliżającego się frontu wschodniego. Już od czerwca tego roku oddziały AK rozpoczęły koncentrację w rejonie Ostrowi Mazowieckiej, a naturalnym schronieniem i punktem organizacyjnym stała się Puszcza Biała, ze szczególnie ważnym ośrodkiem w Pecynce. Właśnie tam, w leśniczówce, zgrupowano żołnierzy tworzących III batalion 13. Pułku Piechoty AK.

Podczas gdy batalion początkowo liczył blisko tysiąc żołnierzy, z powodu braków w uzbrojeniu jego liczebność musiała zostać zmniejszona do około 450 osób. Mimo to stanowił on silną formację, gotową do walki z niemieckimi siłami. Kluczowym miejscem działań stały się okolice leśniczówki Pecynka, położonej wśród trudno dostępnych lasów, co dawało przewagę partyzantom. Jednak pod koniec sierpnia 1944 Niemcy rozpoczęli szeroką operację przeciwpartyzancką, kierując przeciw oddziałom AK oddziały Wehrmachtu, żandarmerii i SS.

Decydujące starcie nastąpiło 31 sierpnia 1944. Najsilniejszy atak wyszedł ze strony wsi Pecynka, a ciężkie walki toczyły się bezpośrednio wokół leśniczówki. Niemcy ponieśli znaczące straty, które mieszkańcy okolicznych miejscowości określali jako bardzo duże. Po stronie polskiej bitwa pochłonęła życie około 60 partyzantów. Ranni i pojmani zostali rozstrzelani na miejscu, a ich ciała początkowo spoczęły w zbiorowej mogile. Dopiero po wojnie dokonano ich ekshumacji i przeniesiono szczątki na cmentarz parafialny w Ostrowi Mazowieckiej, gdzie do dziś oddaje się im hołd.

Pamięć o tamtych wydarzeniach kultywowana jest co roku poprzez uroczystości rocznicowe. Szczególne znaczenie ma także upamiętnienie tragicznej pacyfikacji miejscowości Lipniak-Majorat z 2 września 1944, gdzie w odwecie za walki Niemcy zamordowali około 440 osób.

Tegoroczne uroczystości w Pecynce rozpoczną się o godz. 12:00 mszą polową, po której przewidziano hymn narodowy, apel pamięci, wręczenie odznaczeń, złożenie wieńców oraz występ artystyczny uczniów z Brudek Starych. Zwieńczeniem spotkania będzie wspólny posiłek - tradycyjna żołnierska grochówka. Wszystko to stanowi nie tylko hołd dla poległych, ale także ważną lekcję historii dla kolejnych pokoleń.

Źródło zdjęcia: ŚZŻAK