Renta wdowia 2025. Wszystko, co musisz wiedzieć o nowych przepisach

Od stycznia 2025 wdowy i wdowcy, którzy spełniają określone warunki, będą mogli składać wnioski o tzw. rentę wdowią. Jest to nowe rozwiązanie w polskim systemie emerytalno-rentowym, które umożliwia połączenie różnych świadczeń emerytalno-rentowych z rentą rodzinną. Warto przyjrzeć się szczegółom tej zmiany, aby zrozumieć, kto będzie mógł skorzystać z tego świadczenia, jakie będą zasady jego przyznawania oraz jak będzie wyglądała procedura aplikacyjna.

Czym jest renta wdowia?

Renta wdowia to popularna nazwa nowego świadczenia, które w rzeczywistości stanowi możliwość łączenia wypłat dwóch różnych świadczeń emerytalno-rentowych - własnego świadczenia oraz części świadczenia rentowego po zmarłym małżonku. Zgodnie z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, świadczenie nie jest zupełnie nowym rodzajem renty, lecz odnosi się do zbiegu prawa do renty rodzinnej oraz własnego świadczenia osoby owdowiałej.

Zgodnie z artykułem 95 ust. 1 ustawy, od roku 2025 osoba uprawniona do kilku świadczeń (np. emerytury oraz renty rodzinnej) będzie mogła wybrać, które świadczenie chce otrzymywać w pełnej wysokości i jakie świadczenie chce otrzymywać w obniżonej kwocie. Mówiąc prościej, wdowa lub wdowiec będzie mógł otrzymać 100% swojego świadczenia oraz 15% renty rodzinnej lub odwrotnie - 100% renty rodzinnej oraz 15% swojego własnego świadczenia.

Kto ma prawo do renty rodzinnej?

Aby ubiegać się o rentę wdowią, osoba owdowiała musi mieć prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku. Prawo przysługuje członkom rodziny zmarłego, którzy spełniają określone warunki. Ubiegać się o rentę rodzinną może małżonek zmarłego (wdowa lub wdowiec), który:

1. Ma ukończone 50 lat lub jest niezdolny do pracy w chwili śmierci małżonka;
2. Wychowuje dziecko, wnuka lub rodzeństwo zmarłego, które nie ukończyło 16 lat (lub 18, jeśli uczy się w szkole);
3. Sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy;
4. Ma ukończone 50 lat lub stał się niezdolny do pracy po śmierci współmałżonka, ale nie później niż 5 lat od jego śmierci.

Dodatkowo, renta rodzinna może przysługiwać również małżonkowi rozwiedzionemu, jeśli w chwili śmierci współmałżonka pozostawał w związku alimentacyjnym z osobą zmarłą (potwierdzonym wyrokiem sądu).

Warunki przyznania renty wdowiej

Aby otrzymać rentę wdowią, osoba musi spełnić łącznie kilka warunków:

1. Wiek - osiągnięcie wieku emerytalnego, tj. kobiet ukończone 60 lat oraz dla mężczyzn ukończone 65 lat.
2. Wspólność małżeńska - osoba musi być w chwili śmierci małżonka w związku małżeńskim, a po jego śmierci nie może zawrzeć nowego małżeństwa.
3. Prawo do renty rodzinnej - osoba musi mieć prawo do renty rodzinnej, której wysokość zostanie ustalona przez ZUS lub inną instytucję rentową.
4. Wiek ubiegającego się o świadczenie - wdowa może ubiegać się o rentę wdowią po ukończeniu 55 lat (jeśli jest kobietą) lub 60 lat (jeśli jest mężczyzną).
5. Brak nowego małżeństwa - renta wdowia jest przyznawana pod warunkiem, że osoba owdowiała nie zawrze nowego małżeństwa. W przypadku ponownego zawarcia małżeństwa, renta wdowia ustaje.

Wysokość renty wdowiej

Renta wdowia będzie obliczana na podstawie dwóch świadczeń:
- Renty rodzinnej po zmarłym małżonku.
- Własnego świadczenia, jak emerytura, renta z tytułu niezdolności do pracy lub inne świadczenie.

ZUS zaproponował dwa warianty wypłaty świadczeń:
- Wariant 1: 100% renty rodzinnej oraz 15% własnego świadczenia.
- Wariant 2: 100% własnego świadczenia oraz 15% renty rodzinnej.

Przykład: Wdowiec ma prawo do emerytury w wysokości 2.500 zł oraz renty rodzinnej w kwocie 2.000 zł. Wybiera wariant 1 (100% emerytury i 15% renty rodzinnej). Wówczas łączna kwota wypłaty wyniesie 2.500 zł + 300 zł (15% z 2.000 zł), czyli 2.800 zł.

Warto zaznaczyć, że łączna kwota świadczeń nie może przekroczyć trzykrotności najniższej emerytury. Zgodnie z prognozami, w połowie 2025 roku najniższa emerytura może wynosić około 1.901,71 zł, co oznacza, że maksymalna łączna wysokość świadczeń w zbiegu wyniesie około 5.705 zł.

Jak złożyć wniosek o rentę wdowią?

Aby otrzymać rentę wdowią, trzeba złożyć wniosek do ZUS na druku ERWD. Wniosek można składać od 1 stycznia 2025. W przypadku, gdy osoba już pobiera rentę rodzinną oraz własne świadczenie, wystarczy złożyć wniosek o ustalenie zbiegu świadczeń.

Jeśli osoba nie ma jeszcze przyznanej renty rodzinnej lub własnego świadczenia, musi najpierw przejść procedurę przyznawania tych świadczeń przed ubieganiem się o rentę wdowią.

Terminy wypłaty renty wdowiej

ZUS zacznie wypłacać rentę wdowią najwcześniej od 1 lipca 2025, w przypadku wniosków złożonych do końca lipca 2025. Jeśli osoba spełnia warunki do przyznania świadczeń po 31 lipca 2025, renta wdowia będzie wypłacona od miesiąca, w którym złożono wniosek, ale nie wcześniej niż od lipca 2025.

Przykłady obliczenia renty wdowiej

Przykład 1: Renta wdowia dla osoby z emeryturą i rentą rodzinną
Wdowa pobiera emeryturę w wysokości 2300 zł oraz rentę rodzinną po zmarłym mężu w kwocie 2.000 zł. Złożyła wniosek o wypłatę świadczeń w zbiegu. Wybrała wariant 1 (100% renty rodzinnej oraz 15% własnego świadczenia).

Wysokość renty wdowiej: 2.000 zł (100% renty rodzinnej) + 345 zł (15% emerytury) = 2.345 zł.

Przykład 2: Renta wdowia przy świadczeniu z tytułu niezdolności do pracy
Wdowiec ma prawo do renty rodzinnej w wysokości 2.400 zł, emerytury w kwocie 1.700 zł i renty z tytułu niezdolności do pracy w wysokości 2.000 zł. Złożył wniosek o rentę wdowią, wybierając wariant 1 (100% renty z tytułu niezdolności do pracy oraz 15% emerytury i renty rodzinnej).

Wysokość renty wdowiej: 2.000 zł (renta z tytułu niezdolności) + 255 zł (15% emerytury) + 360 zł (15% renty rodzinnej) = 2.615 zł.

Zdjęcie poglądowe. Źródło: iStock