Medale dla tych, którzy nie pozwalają zapomnieć. Muzeum Treblinka doceniło swoich przyjaciół (zdjęcia)

W ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady, w Muzeum Treblinka odbyła się uroczystość wręczenia medali "Zasłużony dla Muzeum Treblinka". Wyróżnienie stanowi formę uhonorowania osób i instytucji, które poprzez swoje działania przyczyniają się do zachowania pamięci o tragicznej historii tego miejsca.

Medal "Zasłużony dla Muzeum Treblinka" jest wyrazem głębokiego podziękowania za zaangażowanie w realizację statutowych celów placówki. Przyznawany jest zarówno instytucjom państwowym, jednostkom samorządu terytorialnego, organizacjom społecznym i zawodowym, jak i osobom fizycznym oraz prawnym, niezależnie od ich obywatelstwa czy miejsca zamieszkania. Wyróżnienie otrzymują ci, którzy aktywnie wspierają działania związane z upamiętnieniem i dokumentowaniem historii byłych niemieckich obozów - Obozu Zagłady Treblinka II oraz Obozu Pracy Treblinka I.

Różnorodność form wsparcia

Tegoroczni laureaci reprezentują szerokie spektrum działań na rzecz Muzeum Treblinka. Wśród odznaczonych znaleźli się badacze prowadzący wieloletnie prace archeologiczne na terenie zarządzanym przez muzeum, jak Bożena i Andrzej Bryńczakowie, których publikacje naukowe przyczyniają się do lepszego poznania historii tego miejsca. Doceniono również twórców filmowych - Ewę Iwanowską i Włodzimierza Ziółkowskiego, autorów filmu "Stokrotka z Treblinki", opowiadającego historię Ireny Jancewicz, więźniarki obozu pracy. Fragmenty tego dokumentu są wykorzystywane podczas zajęć edukacyjnych, pozwalając młodzieży poznać historię z perspektywy świadka.

Szczególne uznanie zyskali także ci, którzy przekazali do zbiorów muzeum bezcenne pamiątki rodzinne. Justyna Kalisz-Kowalska ofiarowała listy-grypsy Zygmunta Deptuły, więźnia obozu Treblinka I, które przedstawiają obozową rzeczywistość. Teresa Krawczyk przekazała niemiecki akt zgonu tego samego więźnia oraz podzieliła się osobistymi wspomnieniami z dzieciństwa, gdy wraz z ciocią przychodziła pod obóz, aby zobaczyć pracującego w żwirowni wujka. Henryka Żabik wzbogaciła zbiory o akt zgonu Józefa Saksa oraz grypsy wysyłane z obozu do jego żony, co pozwala lepiej zrozumieć warunki panujące w obozie.

Edukacja i współpraca międzynarodowa

Wśród laureatów znaleźli się nauczyciele i edukatorzy, jak Wojciech Hadała z Zespołu Szkół im. St. Staszica w Małkini Górnej, który od lat przekazuje wiedzę o Miejscu Pamięci Treblinka kolejnym pokoleniom uczniów. Jego zaangażowanie w program "Jesteśmy razem", łączący młodzież izraelską, niemiecką i polską stanowi przykład budowania mostów porozumienia poprzez wspólną pamięć.

Doceniono również instytucje edukacyjne, takie jak Szkoła Podstawowa im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Kosowie Lackim oraz Zespół Szkół w Kosowie Lackim, których uczniowie i nauczyciele aktywnie uczestniczą w uroczystościach organizowanych na terenie muzeum. Szczególne uznanie zyskał Ośrodek Specjalny Szkolno-Wychowawczy im. ks. kard. Stefana Wyszyńskiego w Zuzeli za konsultacje specjalistyczne materiałów edukacyjnych dla osób z dysfunkcjami intelektualnymi oraz włączenie się w projekt "Lasu Korczakowskiego".

Wsparcie duchowe oraz instytucjonalne

Medal otrzymały także służby mundurowe - Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej oraz Komenda Powiatowa Policji w Sokołowie Podlaskim, które od lat zapewniają bezpieczeństwo podczas wizyt delegacji międzynarodowych, przedstawicieli władz państwowych i młodzieży izraelskiej. Ochotnicza Straż Pożarna w Kosowie Lackim została doceniona za regularne zabezpieczanie uroczystości oraz pomoc w utrzymaniu dróg na terenie muzeum.

Wśród wyróżnionych znalazł się również Zakład Karny w Siedlcach, którego osadzeni w ramach resocjalizacji uczestniczą w wykładach i warsztatach prowadzonych przez pracowników muzeum oraz wykonują prace fizyczne na terenie miejsca pamięci.

Ponadto, parafia rzymskokatolicka pw. Trójcy Przenajświętszej i św. Anny w Prostyni została uhonorowana za coroczną organizację uroczystości patriotyczno-religijnych poświęconych ofiarom Obozu Pracy Treblinka I, które odbywają się nieprzerwanie od początku lat 90. XX wieku w każdą pierwszą sobotę września.

Promocja i badania naukowe

Medal otrzymali także ci, którzy przyczyniają się do promocji muzeum i prowadzenia badań naukowych. Zbigniew Banaszek, prowadzący Muzeum Kresów i Ziemi Ostrowskiej, został doceniony za promowanie Muzeum Treblinka wśród innych instytucji oraz przekazywanie trudnej historii tego miejsca młodzieży. Marek Michalski otrzymał wyróżnienie za przedstawianie historii i topografii obozów Treblinki na licznych konferencjach oraz współautorstwo publikacji naukowych.

Joanna Gierczyńska, kierowniczka Muzeum Więzienia Pawiak, została uhonorowana za wieloletnią współpracę i organizowanie spotkań edukacyjnych, podczas których prelekcje wygłaszają pracownicy Muzeum Treblinka. Aleksandra i Bartosz Kowalscy zostali docenieni za zaangażowanie w promocję muzeum w mediach społecznościowych oraz prowadzenie badań archeologicznych.

Doceniono również osoby zaangażowane w działalność lokalną. Halina Rytel-Skorek została uhonorowana za aktywną współpracę, dzielenie się materiałami źródłowymi dotyczącymi stacji kolejowej oraz zaangażowanie w zbieranie podpisów odnośnie jej upamiętnienia. Ewa Siwek, dyrektorka Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Małkini Górnej, otrzymała medal za organizowanie wystaw i warsztatów edukacyjnych. Jej związek z miejscem pamięci ma także wymiar osobisty - brat jej babci, Aleksander Stefaniak, poniósł śmierć za przynoszenie chleba więźniom.

Zachowanie pamięci indywidualnej

Szczególnie poruszające są historie osób, które dzielą się rodzinnymi pamiątkami i wspomnieniami. Karol Jazowski przekazał kartę zwolnienia więźniarki Kazimiery Giernatowskiej i pomógł w opracowaniu jej biogramu na potrzeby wystawy "Kobiety w Karnym Obozie Pracy Treblinka I". Dorota Rzepecka udostępniła dokumenty związane z Robertem Żermanem, więźniem obozu pracy. Hanna i Krzysztof Lubaszka podzielili się informacjami o Jerzym Gregorczyku, a Zofia i Rafał Piotrowscy - o Andrzeju Piotrowskim, więźniu Pawiaka rozstrzelanym w okolicy obozu.

Grzegorz Maleszewski został wyróżniony za pomoc Karen Treiger, autorce książki o Samie Goldbergu, więźniu Obozu Zagłady Treblinka II, oraz za przekazywanie wiedzy o obozie nauczycielom amerykańskim.

Tegoroczna uroczystość wręczenia medali "Zasłużony dla Muzeum Treblinka" pokazuje, jak wiele osób i instytucji angażuje się w zachowanie pamięci o ofiarach niemieckich obozów w Treblince. Od badaczy naukowych, przez edukatorów, twórców filmowych, po zwykłych ludzi dzielących się rodzinnymi pamiątkami - wszyscy oni tworzą żywą tkankę pamięci, która pozwala kolejnym pokoleniom poznać i zrozumieć tragiczną historię tego miejsca. Ich zaangażowanie stanowi dowód na to, że pamięć o ofiarach Holokaustu pozostaje żywa i jest przekazywana dalej, stanowiąc przestrogę dla przyszłych pokoleń.