Małkinia Górna zostanie miastem! Od 2026 roku zmiany na mapie Polski

1 stycznia 2026 zapisze się na stałe w historii sześciu polskich miejscowości, które oficjalnie otrzymają status miasta. Branice, Janów, Janów Podlaski, Małkinia Górna, Stanisławów i Staroźreby dołączą do grona miast w Polsce. To efekt decyzji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, która opiera się na projekcie rozporządzenia ogłoszonym 14 lipca 2025. Zmiany są wynikiem inicjatyw lokalnych społeczności oraz pozytywnych opinii wydanych po przeprowadzeniu konsultacji społecznych. Równolegle zmieni się także nazwa jednej z gmin w województwie warmińsko-mazurskim.

Głos mieszkańców miał decydujące znaczenie

Decyzja o nadaniu statusu miasta miejscowościom Branice, Janów, Janów Podlaski, Małkinia Górna, Stanisławów i Staroźreby to odpowiedź na postulaty mieszkańców i lokalnych samorządów. Procedura została przeprowadzona na podstawie art. 4 ustawy o samorządzie gminnym. Zmiana wiąże się nie tylko z prestiżem, ale także z możliwością pełniejszego korzystania z narzędzi rozwoju, np. w zakresie pozyskiwania funduszy czy planowania przestrzennego.

Sam proces rozpoczyna się od wniosku złożonego przez władze gminne, który następnie poddawany jest analizie formalnej i merytorycznej przez MSWiA. Kluczowym elementem jest przeprowadzenie konsultacji społecznych - to mieszkańcy mają decydujący głos w sprawie zmiany statusu miejscowości.

Każde z przyszłych miast ma swoją unikalną historię i specyfikę, która była brana pod uwagę podczas analizy wniosków. Zmiany dotkną łącznie 20 gmin, 15 powiatów oraz 7 województw, obejmując ponad 51 tys. mieszkańców.

Małkinia Górna - nadchodzące miasto z kolejowym charakterem

Małkinia Górna to przykład miejscowości, która od dawna spełnia wiele funkcji typowych dla miasta. Gmina liczy łącznie 11,2 tys. mieszkańców, z czego ponad 4,5 tys. mieszka w samej Małkini Górnej, podzielonej na pięć sołectw. Położenie przy ważnej, strategicznej linii kolejowej Warszawa - Białystok sprawia, że miejscowość pełni istotną rolę komunikacyjną i logistyczną w powiecie ostrowskim.

Silnym atutem Małkini jest rozwinięta infrastruktura edukacyjna. Zespół Szkół im. Stanisława Staszica kształci młodzież w kilku nowoczesnych zawodach, m. in. jako technik automatyk sterowania ruchem kolejowym, technik transportu kolejowego czy technik żywienia i usług gastronomicznych. Taka oferta edukacyjna dobrze wpisuje się w charakter miejscowości i odpowiada na potrzeby rynku pracy - zwłaszcza w kontekście rozwoju kolei jako środka transportu.

Nadanie statusu miasta wzmocni tożsamość Małkini Górnej i pozwoli na skuteczniejsze planowanie rozwoju przestrzennego. Nowy status to także szansa na przyciągnięcie inwestycji, poprawę infrastruktury oraz rozwój kultury i lokalnych inicjatyw społecznych. Warto też podkreślić symboliczny wymiar zmiany - Dariusz Rafalik, dotychczasowy wójt gminy, zapisze się na kartach małkińskiej historii - zostanie pierwszym w historii burmistrzem miasta i gminy Małkinia Górna, co stanowi nowy rozdział dla całej społeczności.

Symboliczna zmiana nazwy gminy

Jedną z najważniejszych decyzji zawartych w rozporządzeniu jest również zmiana nazwy gminy wiejskiej Nowe Miasto Lubawskie. Od 1 stycznia 2026 będzie się nazywać Bratian. Uzasadnienie zmiany jest zarówno praktyczne, jak i symboliczne. W obrębie powiatu funkcjonują bowiem dwie jednostki administracyjne o tej samej nazwie - gmina wiejska i miejska Nowe Miasto Lubawskie. Brzmi znajomo? Owszem - sytuacja jest doskonale znana z naszego powiatu, gdzie występują dwie gminy Ostrów Mazowiecka. Jak przyznali wnioskodawcy, skutkuje to licznymi pomyłkami przy doręczeniach i administracji.

Bratian - nowa nazwa gminy - to nie przypadek. To największa i najludniejsza miejscowość w gminie (1.549 mieszkańców), a jednocześnie miejsce o bogatej historii. Znajdują się tu ruiny średniowiecznego zamku krzyżackiego, dawne wójtostwo, a później starostwo bratiańskie, którym zarządzali Działyńscy - jeden z bardziej zasłużonych rodów w lokalnej historii. Celem zmiany jest wyróżnienie gminy, podkreślenie jej dziedzictwa kulturowego i zwiększenie rozpoznawalności.

Dodatkowe zmiany granic i negatywne opinie dla wybranych wniosków

Wraz z decyzjami dotyczącymi nadania statusów miast i zmiany nazwy jednej z gmin, projekt przewiduje także szereg korekt granic administracyjnych. Zmiany obejmą sześć par gmin i dziewięć miast, w tym m. in. Przytyk, Strzelce Krajeńskie i Zbąszynek, a także gminy Kłaj, Niepołomice, Piekary Śląskie, Piwniczna-Zdrój, Radom, Radzionków, Rytro, Stryszów, Zakrzew i Zembrzyce. Celem korekt jest uporządkowanie granic, często dostosowanie ich do naturalnych barier lub uwarunkowań przestrzennych.

Nie wszystkie samorządy otrzymały jednak pozytywną odpowiedź. Aż 12 wniosków zostało zaopiniowanych negatywnie - w tym propozycje zmian zgłoszone przez Moszczenicę, Olsztyn, Radom i Słupsk. MSWiA jako główny powód odrzucenia wskazało brak jednomyślności między jednostkami samorządu terytorialnego objętymi daną zmianą. Oznacza to, że nawet jeśli jedna strona była zainteresowana korektą, brak zgody drugiej skutecznie blokował możliwość wprowadzenia zmiany.

Ministerstwo podkreśliło, iż nie popiera rozwiązań, które mogą prowadzić do lokalnych konfliktów, sporów kompetencyjnych lub strat finansowych. W żadnym z przypadków nie dopuszczono też sytuacji, w której zmiana granic skutkowałaby spadkiem dochodów podatkowych na mieszkańca. To świadczy o dużej ostrożności resortu oraz o dążeniu do konsensusu i stabilności systemu administracyjnego.

Koszty, dokumenty i wpływ na obywateli

Zmiany w podziale administracyjnym nie będą miały wpływu na budżet państwa. Koszty ich wdrożenia - oszacowane na około 182 tys. zł - zostaną pokryte przez samorządy. Będą dotyczyły głównie prac ewidencyjnych, wymiany szyldów i tablic, aktualizacji baz danych, pieczęci oraz kodów terytorialnych w systemach informatycznych.

Co istotne, mieszkańcy objęci zmianami nie będą musieli wymieniać swoich dokumentów tożsamości. Nowe dowody osobiste nie zawierają już adresu zameldowania, dlatego formalna zmiana statusu miasta lub nazwy gminy nie wymusza podejmowania dodatkowych działań przez obywateli. To duże udogodnienie, które pozwala przeprowadzić zmiany bez zakłócania codziennego życia mieszkańców.

Resort spraw wewnętrznych zapewnia, że zadbał o to, by zmiany były możliwie jak najmniej uciążliwe, a jednocześnie skuteczne. Nie dopuszczono do sytuacji, które mogłyby osłabić pozycję finansową samorządów, co ma znaczenie w kontekście stabilności lokalnych budżetów i planowanych inwestycji. Działania MSWiA mają więc charakter nie tylko porządkujący, ale i strategiczny - przygotowują administrację lokalną na wyzwania kolejnych lat.

Nowy rozdział dla lokalnych wspólnot

Przekształcenia, które wejdą w życie na początku 2026 roku, oznaczają dla wielu wspólnot lokalnych otwarcie nowego rozdziału w historii. To również dowód na to, że głos lokalnych społeczności ma znaczenie. Nadanie statusu miasta, zmiana nazwy gminy czy korekta granic to działania, które - choć często symboliczne - mogą znacząco wpłynąć na rozwój gmin, ich tożsamość oraz możliwości inwestycyjne.

To moment, w którym lokalne społeczności mają okazję jeszcze mocniej zaangażować się w kształtowanie przestrzeni, w której żyją. Nowy status może być impulsem do większej aktywności mieszkańców, organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorców.

Zmiany pokazują również, że system administracyjny Polski jest elastyczny i potrafi odpowiadać na zmieniające się potrzeby. W sytuacji, gdy wiele miejscowości rozwija się szybciej niż formalna klasyfikacja administracyjna, możliwość dostosowania się do tych realiów staje się kluczowa.

Zdjęcie poglądowe. Źródło: UG Małkinia Górna