Adwokat radzi: kiedy i jak skutecznie żądać podwyższenia alimentów na dziecko?

Zdjęcie poglądowe. Źródło: Pexels/Łukasz Radziejewski

Kiedy można żądać podwyższenia alimentów?

Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazują, że zmiana obowiązku alimentacyjnego jest możliwa "w razie zmiany stosunków". W orzecznictwie natomiast podkreśla się, iż zmiana stosunków to "istotne zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego.". W praktyce oznacza to, że żądanie podwyższenia alimentów będzie uzasadnione w dwóch przypadkach:
1. gdy znacząco zmieni się sytuacja dziecka, np. pójdzie do przedszkola, zacznie uczęszczać na korepetycje, zachoruje przewlekle, czy też po prostu upłynie tyle czasu, że wydatki związane m. in. z ubraniami, wyżywieniem, środkami higieny osobistej czy też spędzaniem wolnego czasu, znacząco wzrosną;
2. gdy sytuacja majątkowa rodzica zobowiązanego do płacenia alimentów ulegnie zmianie, np. wskutek zwiększenia jego wynagrodzenia.

Co istotne, opisana wyżej "zmiana stosunków" musi być realna i faktyczna. Nie można żądać podwyższenia alimentów, jeśli np. dziecko dopiero za rok zacznie uczęszczać na dodatkowe lekcje języka angielskiego - dopiero bowiem, gdy wydatek faktycznie powstanie, zasadne będzie wystąpienie z żądaniem podwyższenia alimentów. Warto dlatego już w pozwie złożyć tzw. wniosek o zabezpieczenie, który w razie uwzględnienia przez sąd, pozwoli na podwyższenie alimentów już w toku postępowania, a nie dopiero po wydaniu wyroku.

Istotne jest również, że przepisy nie wymieniają żadnego minimalnego okresu, po upływie którego można żądać podwyższenia alimentów - istotna zmiana stosunków może nastąpić zarówno po kilku latach, ale również po kilku miesiącach od ustalenia obowiązku alimentacyjnego, co w praktyce zdarza się jednak rzadziej.

Co ma wpływ na wysokość alimentów?

Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od:
1. usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz
2. zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy wszelkie koszty niezbędne do utrzymania, wychowania i prawidłowego funkcjonowania dziecka (np. wyżywienie, ubrania, wyprawka szkolna, leczenie, środki higieny osobistej, spędzanie czasu wolnego). W celu podliczenia całościowych potrzeb warto sporządzić tabelę, w której wszystkie te koszty zostaną umieszczone - wiele kancelarii przygotowując pozwy związane z alimentami, posługuje się takimi tabelami, co znacząco ułatwia klarowne opisanie faktycznych potrzeb dziecka.

Natomiast zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego to przede wszystkim wynagrodzenie rodzica zobowiązanego do płacenia alimentów, ale również jego inne wpływy (np. z najmu mieszkań) oraz posiadany majątek.

Co więcej, warto również zwrócić uwagę na to, co nie wpływa na zakres świadczenia alimentacyjnego, a co niejednokrotnie budzi kontrowersje - przykładowo będą to świadczenia pomocy społecznej, świadczenia rodzinne czy też świadczenia wychowawcze (tzw. 800+).

W lipcu 2025 r. Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało tabelę alimentacyjną, która miała być ułatwieniem dla sądów w procesie orzekania o alimentach. Szybko zauważono jednak jej niedoskonałość, z uwagi na co Ministerstwo postanowiło się z niej wycofać, ale zapowiedziało dalsze prace nad jej udoskonaleniem. Podkreślić trzeba jednak wyraźnie, że nawet jeśli tabela ta zacznie obowiązywać, to będzie ona jedynie narzędziem wspomagającym sędziów, z którego będą mogli (a nie musieli) korzystać.

W jaki sposób żądać podwyższenia alimentów?

Podwyższenia alimentów można żądać poprzez złożenie pozwu do Sądu Rejonowego (Wydziału Rodzinnego). Właściwym miejscowo będzie sąd właściwy według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej (czyli tej, na rzecz której alimenty są płacone), jak również według miejsca zamieszkania strony pozwanej - wybór sądu należeć będzie do powoda. Przykładowo, jeśli mieszkasz na terenie Ostrowi Mazowieckiej lub okolic, pozew możesz złożyć do Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej, III Wydział Rodzinny i Nieletnich.

Ważne jest, aby pozew został dokładnie uzasadniony poprzez wyjaśnienie, w jaki sposób sytuacja dziecka zmieniła się. Ponadto, pamiętać należy również o dołączeniu do pisma odpowiednich dowodów potwierdzających, że do owej zmiany doszło. Najczęstszymi dowodami w sprawach alimentacyjnych będą paragony i cenniki, ale równie ważne jest odpowiednie przygotowanie się do rozprawy (np. korzystając z pomocy adwokata), aby móc rzeczowo wyjaśnić przed sądem, co składa się na żądaną kwotę oraz kiedy wskazane wydatki powstały.

--

Źródło zdjęcia: Kancelaria Adwokacka AMK

Artykuł powstał we współpracy z adwokat Klaudią Jasionowską (Kancelaria Adwokacka AMK, Al. Jerozolimskie 136, p. IV, 02-305 Warszawa, tel. 534 170 697).