Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz w Ostrowi Mazowieckiej. Samorządy dostaną cyberbony i podwójne środki na wodociągi (zdjęcia)

Samorządy w Polsce otrzymają znacznie większe wsparcie na inwestycje wodno-kanalizacyjne oraz specjalne bony na cyfryzację. O tych zmianach w Krajowym Planie Odbudowy poinformowała w poniedziałek, 22 września 2025, minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz podczas spotkania z samorządowcami w Ostrowi Mazowieckiej.

Projekt rewizji KPO, który ma zostać przyjęty w tym tygodniu przez Radę Ministrów, wprowadza dwie istotne zmiany dla polskich samorządów. - Chciałam państwa poinformować o najpewniej już ostatniej dużej zmianie KPO, która w tym tygodniu zostanie zatwierdzona przez polski rząd. Zmiana wnosić będzie dwie ważne inwestycje z perspektywy Polski lokalnej. Jedna to jest podwojenie środków na inwestycje wodno-kanalizacyjne dla gmin wiejsko-miejskich lub wiejskich. Druga to zwiększenie środków dla samorządów, a tym samym dla mieszkańców, na cyberinwestycje, poprzez możliwość otrzymania specjalnych cyberbonów w wysokości 130 tys. zł na dany samorząd, żeby zakupić sprzęt związany z przejściem na elektroniczny obieg informacji - mówiła Pełczyńska-Nałęcz.

Jak podkreśliła Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, będzie to najprawdopodobniej ostatnia duża zmiana w KPO przed zakończeniem realizacji programu w trzecim kwartale 2026. Zmiany mają znaczenie dla Polski lokalnej, umożliwiając gminom wiejskim i wiejsko-miejskim modernizację kluczowej infrastruktury oraz przyspieszenie procesu cyfryzacji administracji.

Łącznie samorządy w Polsce mają do dyspozycji ponad 200 mld zł ze środków KPO i Funduszy Europejskich. Z samego KPO do wykorzystania pozostało 20,3 mld zł. Pieniądze można przeznaczyć m. in. na cyfryzację, ochronę klimatu, transformację energetyczną oraz poprawę bezpieczeństwa.

Aktualnie samorządy mogą aplikować o środki w ramach programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS), gdzie dostępne jest 5,1 mld zł. Z tej puli aż 4,4 mld zł stanowią środki z KPO, które można wykorzystać na reformę planowania przestrzennego, wymianę źródeł ciepła w budynkach wielorodzinnych oraz transformację cyfrową z wykorzystaniem technologii chmurowych.

W ramach programu FEnIKS obecnie trwają cztery nabory dla samorządów na łączną kwotę 740 mln zł. Środki przeznaczone są na inwestycje w infrastrukturę kultury, plany adaptacji do zmian klimatu, systemy gospodarowania wodami opadowymi z udziałem zieleni oraz edukację klimatyczną. Do końca roku planowane jest uruchomienie kolejnych naborów na około 2,2 mld zł.

Ministerstwo pracuje również nad Funduszem Bezpieczeństwa i Obronności o wartości około 20 mld zł, którego nabory planowane są na drugą połowę 2026 roku. Część tych środków będzie przeznaczona dla samorządów na budowę schronów, infrastruktury drogowej podwójnego zastosowania, poprawę cyberbezpieczeństwa oraz systemy łączności alarmowej.

Województwo mazowieckie przoduje w kraju pod względem kwoty podpisanych umów na wsparcie z KPO - to ponad 30 mld zł. Dla porównania, w województwie podlaskim podpisano umowy na kwotę 2,7 mld zł.

Na obszarze pogranicza Mazowsza i Podlasia, gdzie odbyło się spotkanie z minister Pełczyńską-Nałęcz, podpisano już 17,5 tysiąca umów na łączną kwotę 1,5 mld zł. Jednostki samorządu terytorialnego z tego obszaru zawarły 154 umowy na inwestycje o wartości 311,5 mln zł.

Powstało lub powstanie 36 placówek z dodatkowymi miejscami w żłobkach i klubach dziecięcych, w tym dwie w Ostrołęce, dwie w Łomży, siedem w powiecie ostrołęckim i sześć w powiecie sokołowskim.

Utworzono także Branżowe Centra Umiejętności rozwijające kompetencje potrzebne na nowoczesnym rynku pracy. BCU w Sokołowie Podlaskim specjalizuje się w przetwórstwie mięsnym, centrum w Ciechanowcu w fryzjerstwie, a ośrodek w Wysokiem Mazowieckiem w przetwórstwie mleczarskim.

Poprawia się również bezpieczeństwo na drogach - zlikwidowano niebezpieczne miejsca w Węgrowie oraz po dwa w powiatach sokołowskim i makowskim. Powstały także przedsiębiorstwa społeczne w Węgrowie i Ostrowi Mazowieckiej, które swoje zyski przeznaczają na cele społeczne.

W ramach mazowieckiego programu regionalnego do końca roku uruchomionych zostanie 17 nowych naborów konkurencyjnych dla samorządów na około 832 mln zł. Środki będą przeznaczone między innymi na rozwój hospicjów domowych dla dorosłych i dzieci oraz rewitalizację obszarów zdegradowanych.

W województwie podlaskim trwa obecnie 15 naborów konkurencyjnych dla samorządów na kwotę 267 mln zł, a do końca roku planowane jest uruchomienie kolejnych ośmiu naborów na około 181 mln zł. Środki wspierają kompleksową modernizację energetyczną obiektów użyteczności publicznej oraz inwestycje w infrastrukturę wychowania przedszkolnego.

Program Polska Wschodnia planuje do końca roku nabór dla samorządów na 210 mln zł na przedsięwzięcia związane z zieloną oraz zielono-niebieską infrastrukturą w miastach. Beneficjentami będą mogły być miasta średnie tracące funkcje społeczno-gospodarcze, takie jak Ostrów Mazowiecka, oraz miejscowości o statusie uzdrowiska.

Spotkanie odbyło się w Starej Elektrowni. Poprzedził je briefing prasowy w sali konferencyjnej Urzędu Miasta Ostrów Mazowiecka.