Światowy Dzień AIDS 2025. Czas na przełamywanie barier

1 grudnia świat po raz kolejny jednoczy się w walce z AIDS i HIV. Tegoroczne hasło Światowego Dnia AIDS brzmi: "Pokonywanie barier i zmiana podejścia w odpowiedzi na HIV i AIDS" - i nigdy nie było bardziej aktualne.

Światowy Dzień AIDS, organizowany od 1988 roku z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia, to jedno z najważniejszych wydarzeń w kalendarzu zdrowia publicznego. W tym roku ONZ-owski program UNAIDS zwraca szczególną uwagę na potrzebę przełamywania przeszkód - zarówno finansowych, jak i społecznych - które wciąż hamują skuteczną walkę z epidemią.

ograniczone finansowanie zagraża postępom

Rok 2025 przyniósł poważne wyzwanie dla światowej społeczności. Międzynarodowi darczyńcy znacząco ograniczyli finansowanie działań związanych z zapobieganiem HIV. Konsekwencje tej decyzji są alarmujące - zmniejsza się wsparcie dla usług profilaktycznych, często prowadzonych przez lokalne społeczności, które docierają do grup najbardziej narażonych na zakażenie.

UNAIDS podkreśla, że aby do 2030 roku zakończyć epidemię AIDS, niezbędne są trzy filary:
- silne przywództwo polityczne,
- współpraca międzynarodowa między państwami,
- podejście oparte na poszanowaniu praw człowieka.

- W czasach kryzysu świat musi wybrać zmianę, a nie wycofanie się. Razem możemy sprawić, że AIDS przestanie być zagrożeniem dla zdrowia publicznego do 2030 roku -- jeśli będziemy działać szybko, wspólnie i z zaangażowaniem - apeluje Winnie Byanyima, dyrektorka wykonawcza UNAIDS.

Liczby, które nie pozwalają zapomnieć

Dane za rok 2024 pokazują skalę problemu:
- Osoby żyjące z HIV na świecie: 40,8 mln
- Zgony z przyczyn związanych z HIV: 630 tys.
- Nowe zakażenia HIV: 1,3 mln

Chociaż dzięki leczeniu antyretrowirusowemu udało się uratować miliony istnień, wciąż daleko do całkowitego zakończenia epidemii.

Sytuacja w Polsce jest stabilna, ale wymagająca czujności

Od wprowadzenia badań w 1985 roku do końca 2024 roku w Polsce stwierdzono zakażenie HIV u 35.175 osób. Odnotowano 4.377 zachorowań na AIDS, z czego 1.518 osób zmarło.

Codziennie w Polsce średnio ponad 5 osób dowiaduje się o swoim zakażeniu. Do zdecydowanej większości zakażeń dochodzi drogą kontaktów seksualnych.

Na dzień 25 listopada 2025 leczeniem antyretrowirusowym objętych jest około 21.819 pacjentów, w tym 128 dzieci. Leczenie prowadzone jest w ramach rządowego programu "Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce".

Testy HIV w POZ to przełomowa zmiana

Od 5 maja 2025 pacjenci mogą bezpłatnie wykonać test na HIV w poradniach podstawowej opieki zdrowotnej. To historyczna zmiana w polskim systemie ochrony zdrowia, która może znacząco wpłynąć na wczesne wykrywanie zakażeń.

Nadal dostępne są również Punkty Konsultacyjno-Diagnostyczne (PKD), gdzie testy wykonuje się:
- anonimowo
- bez skierowania
- bezpłatnie
- z profesjonalnym poradnictwem okołotestowym

W większości PKD można również wykonać testy w kierunku kiły i HCV. Adresy punktów dostępne są na stronie internetowej Krajowego Centrum ds. AIDS.

Przypnij czerwoną kokardę

Aby skutecznie zwalczyć epidemię, nie wystarczą same leki i testy. Konieczna jest również walka z dyskryminacją i stygmatyzacją osób żyjących z HIV. Równy dostęp do opieki zdrowotnej - szczególnie dla kobiet, dziewcząt i osób narażonych na wykluczenie - pozostaje jednym z najważniejszych wyzwań.

Jednym z symboli wsparcia zarażonych jest czerwona kokarda. To międzynarodowy symbol solidarności z osobami żyjącymi z HIV, chorymi na AIDS oraz ich bliskimi. 1 grudnia zachęcamy do:
- przypięcia kokardki do ubrania,
- udostępniania symbolu w mediach społecznościowych,
- rozmowy o HIV i AIDS, bo wiedza przełamuje bariery.

Źródło zdjęcia: PSSE Ostrów Mazowiecka